SALÝERÝ KOMPLEKSÝ
"Tanrým madem bana Mozart'taki bir yeteneði vermedin, onu anlayacak zekâyý da vermeseydin."
Müzik tarihine 'Mozart'ý zehirleyen cani' iddaasý ile geçen Antonio Salieri'nin hastalýk derecesindeki kýskançlýðý, ünlü bestekârý Mozart’ýn gölgesine hapsetti.
“Tanrým madem bana Mozart’daki gibi bir yetenek vermedin onu anlamamý saðlayacak zekâyý da vermeseydin” sözleriyle damga vurmuþtu Antonio Salieri.
Salieri, kýskançlýk konusunda tam bir deliydi.
Saray bestecisi olarak büyük baþarýlara imza atan ünlü bestekârýn en büyük talihsizliði, Mozart gibi dahi bir müzisyenle ayný dönemde yaþamýþ olmasýydý.
SALÝERÝ’NÝN MOZART KOMPLEKSÝ
Kuþkusuz Mozart ile ilgili en çok vurgulanan konulardan biri, müziðinin yaný sýra düþmanlarýydý. Mozart gibi iddialý bir genç olan Salieri de baþka bir þekilde yoluna devam edebilirdi ama o, sansasyon yaratacak derecede Mozart’ý kýskanýyordu. Ýki baþarýlý müzisyen arasýndaki gerilim, daha çok ofis politikalarýna benziyordu.
Mozart dahi bir çocuktu. Henüz 3 yaþýndayken notalarý öðrendi. 4 yaþýndayken kýsa parçalar çalmaya baþladý. 5 yaþýnda kendi eserlerini yazmaya baþladý. Ýlk senfonisini 8 yaþýnda yazdý. 19. yüzyýlda onun karþýsýna çýkacak baþka bir müzisyenin þansý çok zordu.
DAHÝLÝK VS. ÇALIÞKANLIK :
Antonio Salieri, Franz Liszt ve Schubert, Beethoven gibi isimlerin hocasýydý. Aslýna bakarsanýz en az Mozart kadar da iyi besteleri vardý. Onu yaralayan ve kýskançlýktan delirten þey Mozart’ýn ýþýðý ve müzik dehalýðýnýn altýnda kalmasý oldu. Salieri eserleri için aylarýný verirken, bu iþte doðuþtan yetenekli Mozart, günler içinde çok daha muhteþem bir eser ortaya koyuyordu. Deha ne kadar artarsa, baþka bir sanatçýnýn kýskançlýðýný da o denli artýyordu.
‘’BENÝM BÝNBÝR EMEKLE YAPTIÐIM, ONUNKÝNÝN YANINDA CANSIZ BÝRER ÇENTÝK’’
Salieri Mozart’a olan komplesini þu sözleriyle anlatýyordu;
‘’Bu gece bu þehrin hanlarýndan birinde kýkýr kýkýr gülmekte olan bir çocuk, bilardo topunu bir kenara itmek gereðini bile duymadan kâðýdýn üzerine öyle notalar serpiþtirebilir ki, benim bin bir emekle düþüne taþýna ortaya çýkarttýðým sonuç onunkilerin yanýnda cansýz birer çentik gibi kalýr.”
‘’ONA KUTSAL YETENEK, BANA ANLAMA YETENEÐÝ…’’
Salieri, Tanrý'nýn bu þýmarýk çocuða kutsal bir yetenek verdiði, ancak kendisine sadece bunu anlama yeteneðini verdiðinden þöyle yakýnýyordu ;
''Tanrým neden böylesine þýmarýk ve kibirli bir çocuða böylesine tanrýsal bir yetenek bahþettin!"
KISKANÇLIKTAN ÝNTÝHAR ETMEK ÝSTEDÝ :
Bu kýskançlýk Salieri’nin yeteneðini yitirmiþti. Hayatýnýn son yirmi yýlý için neredeyse hiç müzik yazmamýþtý. Salieri intihar denemesinde bulunmuþtu ve psikiyatri kliniðine yatýrýlmýþtý. Bir rahip onu günah çýkartmasý için ziyaret ediyordu. Salieri, rahip ile yaptýðý konuþmada gençliðinden bahsediyor ve Mozart’ýn gençliði ile karþýlaþtýrýyordu. Týpký Mozart gibi bir besteci olma rüyasýndan bahsediyordu. Bu büyük bir hastalýðýn habercisiydi.
Ýþte "Salieri Kompleksi Hastalýðý" Salieri’nin Mozart’a ve nicelerinin nicelerine duyduðu komplekse verilen isim olarak tarihe geçti.
‘MOZART’I ZEHÝRLEYEN CANÝ’
Mozart deyince hepimizin aklýna sarayda yaþamýþ o þaþaalý saç modelleriyle aðýr bir adam geliyor olabilir ama deðildi. Mozart deli dolu, alaycý ve çýlgýn bir müzisyendi. Salieri, Mozart gibi bir müzik dehasýnýn gölgesinde kalmýþ, çalýþkan bir bestekârdý. Kýskançlýk duygusu ve hýrsý onu yerle bir ederek, yaptýðý eserleriyle deðil, Mozart’ý zehirleyerek öldüren bir cani iddaasý ile geride býrakmýþtý.
